احتمالا هنگام مطالعهی مقالههایی درمورد بلاکچین و رمزارزها، عبارت «شبکهی همتا به همتا» را زیاد مشاهده کردهاید. در این مقاله قصد داریم برای بررسی بهتر شبکهی همتا به همتا ابتدا آن را در علوم کامپیوتر بررسی کنیم، سپس به بررسی آن در فضای بلاکچین بپردازیم.
شبکهی کلاینت-سرور
فرض کنید در یک شرکت، دو عدد کامپیوتر وجود دارد. هر کدام از این کامپیوترها میتوانند مرورگر خود را باز کنند و با جستوجوی اطلاعات مورد نظرشان در سایتهای مختلف، فایلهایی را دانلود کنند. در این مدل از اتصال، یک «سرور مرکزی» وجود دارد که تمامی اطلاعات را درخود ذخیره کرده و «کلاینت هایی» که اطلاعات درخواستی خود را را از سرور دریافت میکنند. اما وجود تمامی اطلاعات در یک سرور مرکزی باعث میشود که کنترل و مدیریت اطلاعات فقط در دست یک نفر باشد. در این صورت، ممکن است اطلاعات در معرض دستکاری، تغییر یا حتی حذف باشند.
(P2P) شبکهی همتا به همتا
در یک حالت دیگر، همان دو عدد رایانهی موجود در شرکت را با استفاده از اینترنت به یکدیگر متصل می¬¬¬¬کنیم. با انجام این کار، این دو رایانه با یکدیگر شبکهای تشکیل میدهند که دیگر خبری از وجود سرور مرکزی نیست. برای ایجاد چنین شبکهای حداقل دو کامپیوتر لازم است؛ هرچه تعداد کامپیوترهای متصل بههم بیشتر شود، شبکه بزرگتر و گستردهتر میشود. در این مدل از اتصال که شبکهی همتا به همتا نامیده می¬شود، به هر کدام از این کامپیوتر ها یک «نود» می¬گویند. نودها برای تعامل با¬ یکدیگر در این شبکه باید علاوه بر اتصال اینترنتی، نرم افزار همتا به همتا را روی سیستم خود نصب کنند. در شبکهی همتا به همتا، اطلاعات فقط در اختیار یک رایانهی مرکزی نیست؛ بلکه یک کپی از تمامی اطلاعات بین همهی نودهای شبکه پخش میشود و همهی آن ها در یک سطح کار میکنند. هر یک از این نودها مستقیما با یکدیگر در ارتباط هستند و همیشه میتوانند اطلاعات مختلف را بین یکدیگر مبادله کنند. در واقع هرنود در شبکهی همتا به همتا به¬طور همزمان هم یک سرور و هم یک کاربر است. بنابراین در رابطه با ارائهی اطلاعات و خدمات، هیچ نودی بر دیگری برتری ندارد. به همین دلیل است که؛ به هر کدام از این نود ها یک «همتا» و به ارتباط مستقیم آن ها با یکدیگر «شبکه ی همتا به همتا» میگویند.
اما چرا کامپیوترها با یکدیگر تشکیل شبکهی همتا به همتا میدهند؟ چه نیازی برای انجام این کار است؟ کامپیوترها در قدم اول برای ذخیره و اشتراک گذاری اطلاعات با یکدیگر تشکیل شبکه میدهند. اما مهم ترین هدف آن ها ایجاد شبکه ی غیرمتمرکز است که امنیت بالایی در حفظ اطلاعات دارد. فرض کنید در کامپیوتر علی چند عدد فایل مربوط به آمار خرید و فروشهای یک فروشگاهی وجود دارد. علی میتواند با عضویت در یک شبکه، یک کپی از این اطلاعات را بین همهی نودها پخش کند. بنابراین همهی نودهای شبکه یک نسخه از این اطلاعات را در اختیار دارند. در این صورت اگر یک نود در اطلاعات دست¬کاری کند و آنها را تغییر دهد، هیچ مشکل خاصی اتفاق نمیافتد. زیرا نسخهای از همین اطلاعات را، دیگر نودها ذخیره و حفظ کردهاند. بنابراین نه تنها اطلاعات همیشه حفظ میشود، بلکه امکان تغییر و تقلب نیز وجود ندارد.
شبکهی همتا به همتا (P2P) در فناوری بلاکچین
فناوری بلاکچین در زیرساخت خود، از شبکهی همتا به همتا استفاده میکند. بنابراین، کامپیوترهای بسیاری در این شبکه، از سراسر دنیا با استفاده از اینترنت به یکدیگر متصل میشوند. در شبکهی بلاکچین نیز، به هر یک از این کامپیوتر ها «نود» گفته میشود. نودها، نسخهای از تمامی اطلاعات شبکهی بلاکچینی را در خود ذخیره میکنند. بنابراین کنترل و مدیریت بلاکچین فقط بر عهدهی نودها است و هیچ سرور مرکزی برای انجام این کار وجود ندارد. رویکرد بلاکچین در ذخیرهی اطلاعات به این صورت است که؛ اطلاعات را در بلاکهایی ذخیره میکند که به صورت زنجیرهای به یکدیگر متصلاند. محتوای اطلاعات میتواند هرچیزی باشد، اما معمولا اطلاعات مربوط به تراکنشهای شبکه است. ذخیرهی اطلاعات به این شکل، باعث میشود که کاربران هنگام معامله به یک نهاد ثالثی مثل بانک نیاز نداشته باشند. حذف یک نهاد ثالث یا واسطه، به¬کاربران این امکان¬را می¬دهد که به¬طور مستقیم و همتا به همتا با یکدیگر معامله کنند.
هر یک از نودها به دلیل اینکه اطلاعات یکسانیرا ذخیره میکنند یک «همتا» نامیده میشوند. اگر یکیاز همتاها دچار مشکل شود، درشبکه هیچ خللی وارد نمیشود؛ زیرا همتاهای دیگر همواره درحال فعالیتاند و همان اطلاعاترا ارائه میدهند. به همین دلیل، هیچ شخصی نمیتواند فعالیت بلاکچینرا متوقف کند.
هر یک از این بلاکها دارای ظرفیت معینی برای ذخیرهسازی اطلاعات هستند. هنگامی که ظرفیت یک بلاک تکمیل میشود، یک بلاک جدید ایجاد میشود. سپس بلاک جدید به بلاک قبلی متصل میشود. در نتیجه یک زنجیرهای از بلاکها به نام بلاکچین ایجاد میشود.
به طور خلاصه، ما امروزه از شبکههای همتا به همتا استفاده میکنیم. یکی از بارزترین نمودهای آن در فناوری بلاکچین قابل مشاهده است. زمانی که فناوری بلاکچین با شبکه ی همتا به همتا بهیک میان میآید، تمرکززدایی، امنیت و شفافیت بهتری را در اختیار کاربران قرار میدهند.